Vị trí và khả năng của cổng USB-C trên laptop là yếu tố thường bị xem nhẹ, nhưng chúng lại quan trọng hơn bạn nghĩ rất nhiều. Việc sở hữu hai cổng USB-C, mỗi cổng hỗ trợ tính năng Power Delivery (PD) đầy đủ và được đặt ở hai bên thân máy, có thể thay đổi đáng kể cách bạn làm việc, di chuyển và kết nối các thiết bị ngoại vi. Tuy nhiên, phần lớn các nhà sản xuất hiện nay vẫn cắt giảm tính năng thiết yếu này, bỏ qua những lợi ích vượt trội mà nó mang lại cho trải nghiệm người dùng.
Không Phải Mọi Cổng USB-C Đều Như Nhau
Mặc dù USB-C mang lại vô số lợi ích như khả năng đảo chiều cắm hay hỗ trợ nhiều chức năng trên một cổng duy nhất, nhưng không phải mọi cổng USB-C đều có khả năng tương đương. Nhiều mẫu laptop hiện nay được trang bị nhiều cổng USB-C, nhưng công suất và tính năng của chúng có thể rất khác biệt. Một số cổng có thể cung cấp tới 240W để sạc nhanh, trong khi số khác chỉ giới hạn ở 15W. Tương tự, một số cổng chỉ dùng cho dữ liệu, số khác chỉ để cấp nguồn, và nhiều cổng hỗ trợ cả hai chức năng nhưng với tốc độ và thông số kỹ thuật khác nhau. Tốc độ truyền dữ liệu cũng dao động từ chuẩn USB 2.0 cơ bản đến Thunderbolt 4 siêu tốc. Do đó, việc nắm rõ khả năng của từng cổng là điều cần thiết.
Thực tế, chúng ta nên kỳ vọng các mẫu laptop có hai cổng USB-C đều hỗ trợ sạc Power Delivery đầy đủ. Không phải một cổng sạc và một cổng dữ liệu. Cũng không phải một cổng công suất cao và một cổng phụ kiện giới hạn. Mà là hai cổng có khả năng tương đương, mỗi cổng đều có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu sạc của laptop bạn.
Bộ sạc tường Ugreen Nexode Pro 100W USB-C hiển thị công suất sạc
Một Cổng Lỗi Có Thể “Khóa Chết” Laptop Của Bạn
Nếu laptop của bạn chỉ có duy nhất một cổng sạc và cổng đó gặp sự cố, thiết bị sẽ trở nên vô dụng. Mặc dù các cổng USB-C được xếp hạng chính thức cho tối thiểu 10.000 chu kỳ cắm và rút, chúng vẫn phải chịu nhiều hao mòn hơn so với cổng sạc truyền thống (barrel charger). Điều này là do USB-C đảm nhiệm nhiều chức năng cùng lúc – sạc, xuất hình ảnh, kết nối ổ cứng và các thiết bị ngoại vi khác. Mỗi lần cắm và rút đều tạo áp lực lên kết nối, và cổng duy nhất đó phải gánh chịu tất cả.
Ngay cả khi cổng USB-C có thể sửa chữa, chi phí thường rất đắt đỏ. Việc sửa chữa đòi hỏi thiết bị chuyên dụng và kỹ năng để tháo hàn và thay thế cổng, phức tạp hơn nhiều so với việc sửa cổng sạc dạng tròn truyền thống. Nếu hư hỏng ảnh hưởng đến các đường mạch trên bo mạch chủ hoặc chip điều khiển nguồn, bạn thậm chí có thể phải thay thế toàn bộ bo mạch chủ với chi phí cao hơn rất nhiều.
“Nghĩa Địa Sạc” 160 USD Của Tôi
Tôi đã học được bài học này một cách trực tiếp với chiếc laptop chơi game HP Pavilion của mình. Bộ sạc 150W nguyên bản đã hỏng sau hai năm sử dụng. Tôi nghĩ mình chỉ cần mua một cái mới – nhưng HP đã ngừng bán nó. Giờ đây, tôi phải dùng các bộ sạc thay thế của bên thứ ba, và chúng chỉ dùng được khoảng sáu tháng nếu may mắn. Sau khi làm hỏng bốn bộ sạc, lựa chọn duy nhất của tôi là tiếp tục mua những bộ sạc kém bền này hoặc chi tiền nhiều hơn cho một bộ sạc 200W, mà công ty cũng có thể ngừng bán bất cứ lúc nào.
Bốn bộ sạc thay thế, mỗi chiếc 40 USD, tổng cộng là 160 USD lãng phí. Số tiền đó đủ để mua hai bộ sạc USB-C chất lượng cao, có thể cấp nguồn cho mọi thiết bị tôi sở hữu. Nếu chiếc laptop của tôi có hai cổng sạc USB-C, tôi có thể sử dụng bất kỳ bộ sạc công suất cao tương thích nào. Ngay cả khi một cổng hỏng, tôi vẫn có cổng dự phòng và không cần phải vội vàng đi sửa chữa.
Bốn bộ sạc HP 150W lỗi đặt cạnh một chiếc laptop HP Pavilion
Cổng Kết Nối Đặt Ở Hai Bên Giúp Cuộc Sống Dễ Dàng Hơn
Việc có hai cổng USB-C là rất tuyệt vời, nhưng vị trí của chúng cũng quan trọng không kém. Khi laptop của bạn có cổng sạc ở cả hai bên, cuộc sống trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Tại bàn làm việc, bạn có thể cắm sạc từ phía nào gần ổ điện hơn, tránh tình trạng dây cáp vắt ngang không gian làm việc. Nếu bạn ở quán cà phê hoặc trên máy bay, bạn có thể sử dụng cổng ở phía thuận tiện nhất để tiếp cận ổ cắm mà không cần kéo dài dây cáp qua đùi mình hay vào không gian của người khác.
Điều này không chỉ mang lại sự tiện lợi mà còn giúp thiết lập của bạn gọn gàng hơn. Bạn có thể cắm sạc ở một bên và kết nối chuột, bàn phím hoặc hub ở phía đối diện, giúp dây cáp không bị rối tại một chỗ. Nó thậm chí còn giúp cổng laptop của bạn bền hơn, vì bạn không phải hao mòn đi hao mòn lại một cổng duy nhất. Nếu bạn phụ thuộc vào USB-C để sạc, truyền dữ liệu và kết nối phụ kiện, việc có các cổng ở cả hai bên sẽ đơn giản hóa cuộc sống của bạn rất nhiều.
Vì Sao Các Nhà Sản Xuất Lại “Cắt Xén” Cổng Kết Nối?
Các nhà sản xuất thường tránh đặt cổng USB-C hỗ trợ PD đầy đủ ở cả hai bên vì ba lý do chính: chi phí, ưu tiên thiết kế và lợi nhuận.
Chi phí sản xuất và thiết kế phức tạp
Đầu tiên, việc thêm một cổng USB-C đầy đủ chức năng ở phía đối diện không đơn giản chỉ là cắt thêm một lỗ trên vỏ máy. Nó đòi hỏi phải thiết kế lại toàn bộ bo mạch chủ để định tuyến các kết nối tốc độ cao, công suất lớn đến cả hai phía một cách phù hợp. Đồng thời, cần nhân đôi các bộ điều khiển Power Delivery và mạch bảo vệ đắt tiền, cộng thêm việc quản lý nhiệt độ tăng thêm từ các linh kiện trải rộng khắp thiết bị. Tất cả những yếu tố này làm tăng sự phức tạp, thời gian kỹ thuật và chi phí sản xuất.
Ưu tiên thiết kế siêu mỏng
Thứ hai, các thương hiệu liên tục chạy theo những thiết kế siêu mỏng mà bỏ qua tính thực dụng. Mỗi cổng kết nối đều cần không gian bên trong, không chỉ bên ngoài. Thay vì cân bằng giữa hình thức và chức năng, các công ty lựa chọn hồ sơ mỏng hơn thay vì các tính năng hữu ích. Họ biết rằng người tiêu dùng sẽ mua chiếc laptop bóng bẩy nhất trên kệ, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải sử dụng nhiều dongle hoặc đối phó với dây cáp rườm rà.
Chiến lược lợi nhuận và “tính năng cao cấp”
Thứ ba, các cổng bổ sung được quảng cáo như một tính năng cao cấp. Các mẫu cơ bản có bố cục cổng hạn chế, trong khi ngay cả một số dòng sản phẩm cao cấp cũng kìm hãm các tính năng hiển nhiên như cổng USB-C đặt ở hai bên. Nếu bạn muốn nhiều hơn một cổng USB-C hỗ trợ sạc, bạn sẽ bị thúc đẩy phải mua phiên bản “Pro” với giá 2.000 USD. Đây là một chiến lược có chủ đích và hiệu quả – người tiêu dùng trả nhiều tiền hơn cho những tính năng đáng lẽ phải là tiêu chuẩn.
Một trong những lý do khiến người dùng yêu thích laptop mô-đun của Framework là nó đã khắc phục được những gì các hãng khác làm sai về cổng kết nối. Một công ty nhỏ đã tìm ra cách đặt cổng USB-C ở cả hai bên với các mô-đun có thể hoán đổi, trong khi các ông lớn công nghệ với ngân sách R&D hàng tỷ đô la lại viện cớ rằng điều đó quá phức tạp để bổ sung sự linh hoạt rất cần thiết này. Cách tiếp cận mô-đun có thể tốn kém hơn một chút, nhưng nó đã phơi bày lý do của các thương hiệu lớn chỉ là sự lười biếng được ngụy trang dưới dạng các ràng buộc kỹ thuật.
Laptop Framework với thiết kế module tại triển lãm CES 2024
Chi Phí Môi Trường Đằng Sau
Có một chi phí môi trường liên quan đến tất cả những sự cắt giảm này. Những đống sạc độc quyền kết thúc ở các bãi chôn lấp có thể được thay thế bằng các bộ sạc USB-C đa năng, hoạt động với tất cả các thiết bị của bạn. Một bộ sạc cho laptop, máy tính bảng, điện thoại và phụ kiện của bạn – đó là lời hứa của USB-C. Tuy nhiên, điều này sẽ chỉ trở nên hiệu quả nếu các nhà sản xuất ngừng kìm hãm sự phát triển đó.
Hai cổng Power Delivery, mỗi cổng ở một bên, nên là tiêu chuẩn trên mọi laptop hiện đại. Chúng ta cần các tùy chọn dự phòng cho việc sạc quan trọng và sự linh hoạt để thích ứng với mọi không gian làm việc. Khi bạn mua laptop tiếp theo, hãy kiểm tra kỹ để đảm bảo rằng cả hai cổng USB-C, không chỉ một, đều có thể xử lý Power Delivery đầy đủ. Đó là một tính năng đơn giản nhưng giúp việc sử dụng hàng ngày trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Trong thời đại mà siêu máy tính có thể nằm gọn trong túi, yêu cầu hai cổng sạc giống hệt nhau không nên được coi là một sự đổi mới lớn, mà là lẽ thường tình.
