Ngành công nghiệp phần cứng PC đã trải qua một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc. Từ một sở thích khá ngách, nó đã bùng nổ thành một ngành công nghiệp phát triển mạnh, và trong quá trình đó, bản thân phần cứng liên tục được đổi mới với tốc độ chóng mặt. Tuy nhiên, hiện tại, ngành phần cứng PC dường như đã bước vào một giai đoạn khá “chững lại”. Nhưng ai là người đáng trách? Có phải là các nhà sản xuất đang gặp khó khăn trong việc đổi mới? Hay là kỳ vọng của chúng ta với tư cách người tiêu dùng đang trở nên phi thực tế?
Hiệu năng tăng qua các thế hệ ngày càng mỏng dần
Nếu có một điều mà vài thế hệ phần cứng PC gần đây đã dạy cho chúng ta, thì đó là Định luật Moore chắc chắn đang tiến gần đến một giới hạn. Từ thế hệ này sang thế hệ khác, chúng ta đang thấy mức cải thiện ít hơn bao giờ hết, nhưng không chỉ dừng lại ở giới hạn vật lý của silicon. Vẫn có những bước tiến có thể đạt được—chỉ là chúng ta không còn thấy chúng ở cấp độ người dùng phổ thông nữa.
RTX 5090 là một ví dụ điển hình. Mặc dù chủ yếu tuân theo cùng đường cong hiệu năng trên mỗi watt như 4090, nhưng nó vẫn là một bước nhảy vọt đáng kể về hiệu năng. Bỏ qua yếu tố giá cả, những người sở hữu RTX 4090 nâng cấp sẽ thấy một lợi ích rõ ràng khi làm như vậy, nhưng điều tương tự không thể nói cho phần còn lại của dòng sản phẩm. Tôi biết những người sở hữu card RTX 30 series mà họ không nâng cấp, và đó không phải vì vấn đề khan hàng hay giá cả. Đó là vì mức tăng hiệu năng đơn giản là không đủ hấp dẫn.
Card đồ họa Nvidia GeForce RTX 4070 Super Founders Edition
Thậm chí còn có ít lý do hơn để nâng cấp khi bạn đã dùng dòng RTX 40 series. Các sản phẩm tầm trung của RTX 50 series ít gây ấn tượng, ít nhất là vậy. Đây không phải là điều quá ngạc nhiên khi xét mức độ liên quan chặt chẽ của hai kiến trúc; Ada Lovelace và Blackwell đều được sản xuất trên cùng tiến trình 4N. Chắc chắn là có những cải tiến về kiến trúc, nhưng những cải tiến này ít và xa hơn so với, chẳng hạn như các kiến trúc Fermi, Kepler và Maxwell của những năm 2010.
Đã có những phát triển thú vị hơn ở mảng CPU, với công nghệ 3D V-Cache của AMD tạo ra những bước tiến lớn cho những người theo đuổi số khung hình cao. Tuy nhiên, hơi đáng suy ngẫm khi biết rằng Ryzen 7 5800X3D, CPU 3D V-Cache đầu tiên của AMD, đã được phát hành vào tháng 4 năm 2022, tức là đã hơn 3 năm trôi qua tính đến thời điểm hiện tại. Tôi sẽ không nói rằng lĩnh vực CPU đã chững lại nhiều như GPU, nhưng chắc chắn nó không còn xa so với mô tả đó.
So sánh kích thước và thiết kế giữa card đồ họa ASUS STRIX 1080ti và EVGA RTX 3080
Chất lượng sản phẩm (QA) đáng báo động
Một lý do dẫn đến sự chững lại có thể liên quan đến các thực hành kiểm soát chất lượng đáng ngờ mà chúng ta đã chứng kiến từ các ông lớn trong không gian phần cứng PC. Để đưa ra một ví dụ tương đồng về CPU, bộ xử lý Intel thế hệ 13 và 14 đã gặp phải vấn đề không ổn định nghiêm trọng mà phải mất nhiều tháng mới xác định được, khiến một số người dùng có bộ xử lý thậm chí không thể mở ứng dụng. Về phía GPU, việc Nvidia chọn tiêu chuẩn 12VHPWR để cung cấp nguồn phụ cho card đồ họa của họ cuối cùng đã trở thành một sai lầm khá tai hại. Do thiết kế kém và một số lỗi từ người dùng, sự cố đầu nối bị chảy mà chúng ta đã thấy diễn ra trong vài năm qua chắc chắn không tạo được niềm tin trong tâm trí người tiêu dùng. Kết hợp với việc thiếu các đơn vị ROPs trên đợt sản phẩm RTX mới nhất của họ, tôi thực sự không thể trách bất cứ ai khi tạm dừng sở thích phần cứng PC của mình.
Một người đang cầm card đồ họa Nvidia RTX 4060
AI không chỉ là “từ khóa thời thượng”
Một phần lớn sự hoài nghi xung quanh phần cứng PC gần đây xuất phát từ sự bùng nổ AI và tác động của nó đến cách các công ty nói chung đối xử với người tiêu dùng. Ở mọi ngóc ngách, đều có một tính năng AI nào đó đang rình rập, chờ đợi được nhấn mạnh tại các buổi giới thiệu sản phẩm và cài đặt vào máy tính của bạn bất cứ lúc nào.
Tôi cảm thấy đủ tự tin để nói rằng tôi nghĩ hầu hết những người đam mê phần cứng PC khá mệt mỏi với việc các tính năng AI bị nhồi nhét vào các sản phẩm ngẫu nhiên, nhưng nếu chỉ có vậy thì chưa đủ, các công nghệ nâng cấp hình ảnh (upscaling) dựa vào AI chắc chắn đã có tác động đến cảm nhận của chúng ta về các bản phát hành phần cứng hiện tại và sắp tới. Các bộ nâng cấp hình ảnh rất có khả năng cung cấp trải nghiệm chơi game mượt mà trên một cỗ máy yếu, nhưng khi một công ty như Nvidia đưa ra những tuyên bố đáng xấu hổ như “hiệu năng của 5070 ngang bằng 4090”, đó là một dấu hiệu cho thấy mọi thứ đã chững lại. Tất nhiên, không chỉ mình Nvidia đáng trách vì điều này, nhưng họ chắc chắn là biểu tượng của AI trong lĩnh vực phần cứng PC hiện tại.
So sánh hình ảnh trong game khi bật và tắt công nghệ DLSS 4 của Nvidia
Tuy nhiên, không phải tất cả đều là tin xấu. Vẫn có những công ty đang tạo ra những điều thú vị, nhưng chúng đang bị lu mờ bởi những bản phát hành gây thất vọng mà chúng ta đã trải qua trong những năm gần đây. Chẳng hạn, lĩnh vực vỏ máy và tản nhiệt PC đã khá sôi động. ARM sắp xuất hiện trên máy tính để bàn và các yếu tố hình thức (form factor) mới đang dần tìm được chỗ đứng. Bất kể chúng ta có sử dụng chúng hay không, thật thú vị khi thấy một số tiến bộ.
Card đồ họa Intel Arc B580 được lắp đặt trong hệ thống máy tính
Đó là sự kết hợp của tất cả các yếu tố này
Chúng ta đã đi một chặng đường dài kể từ những ngày tăng hiệu năng 15-20% sau mỗi thế hệ, và dường như Định luật Moore đang được thử thách hơn bao giờ hết. Chắc chắn vẫn có những bước tiến cần đạt được, và sự đổi mới không phải lúc nào cũng có nghĩa là tăng hiệu năng ngay lập tức, nhưng sẽ rất tuyệt nếu có một bản phát hành phần cứng hấp dẫn trong thời gian tới. Có lẽ bước nhảy vọt lớn tiếp theo về tiến trình sản xuất sẽ mang lại những cải tiến đáng kể mà người tiêu dùng thực sự cảm nhận được, thay vì chỉ là những cải tiến trung tâm dữ liệu ít hữu hình hơn.
