Việc bị mất hoặc đánh cắp điện thoại là một trong những trải nghiệm khó chịu nhất mà bạn có thể gặp phải. Dù khả năng lấy lại thiết bị cũ là rất thấp, nhưng bạn vẫn có nhiều cách để bảo vệ thông tin cá nhân và khôi phục phần lớn dữ liệu quan trọng. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn các bước cần thực hiện ngay lập tức để giảm thiểu thiệt hại và tăng khả năng khôi phục dữ liệu khi mất điện thoại Android.
1. Hành Động Ngay: Bảo Mật Thiết Bị Từ Xa Với Google Find My Device
Khi nhận ra điện thoại bị mất, hành động đầu tiên và quan trọng nhất là bảo mật nó. Google Find My Device (trước đây là Find Hub) là công cụ đắc lực giúp bạn thực hiện điều này.
Tính năng “Bảo mật thiết bị” cho phép bạn:
- Khóa điện thoại bằng mã PIN, hình mở khóa hoặc mật khẩu hiện có.
- Đăng xuất tài khoản Google của bạn khỏi thiết bị.
- Xóa mọi thẻ thanh toán đã lưu trong Google Wallet.
Quan trọng hơn, tính năng này vẫn cho phép bạn theo dõi vị trí của thiết bị, giúp bạn có cơ hội tìm lại nếu điện thoại chỉ bị thất lạc.
Màn hình theo dõi và quản lý thiết bị của Google Find My Device, hiển thị vị trí điện thoại bị mất
Ngoài ra, còn có tùy chọn “Khóa từ xa” (Remote Lock) cho phép bạn thêm một mật khẩu duy nhất để khóa thiết bị từ xa. Với tính năng này, bạn còn có thể để lại một số điện thoại và tin nhắn trên màn hình điện thoại, hy vọng người nhặt được sẽ liên hệ trả lại.
Lưu ý rằng tính năng Khóa từ xa cần được kích hoạt sẵn trên điện thoại của bạn và thiết bị phải có kết nối mạng. Nếu điện thoại đang ngoại tuyến, màn hình sẽ tự động khóa ngay khi có kết nối trở lại. Đây là một tính năng khá mới và có thể không có trên các phiên bản Android cũ hơn. Nếu điện thoại của bạn không phải là một mẫu tương đối hiện đại đã nhận các bản cập nhật Android để bổ sung tính năng chống trộm, khả năng cao là bạn sẽ gặp khó khăn.
Mặc dù vậy, Google Find My Device vẫn cho phép bạn thực hiện khôi phục cài đặt gốc (factory reset) cho thiết bị từ xa. Tuy nhiên, hãy cân nhắc kỹ: sau khi khôi phục cài đặt gốc, bạn sẽ không thể theo dõi điện thoại được nữa. Google Find My (trước đây là Find My) đang ngày càng được cải thiện với các tính năng Android sắp ra mắt, nhưng một số tính năng đã có sẵn và bạn nên kích hoạt chúng nếu có thể.
2. Cập Nhật Mọi Thông Tin Đăng Nhập Càng Sớm Càng Tốt
Sau khi đã bảo mật điện thoại, bước tiếp theo là cập nhật tất cả thông tin đăng nhập của bạn. Nếu bạn đã bảo mật điện thoại đúng cách để chống trộm, dữ liệu của bạn sẽ tương đối an toàn, nhưng việc thay đổi mật khẩu luôn là một ý tưởng tốt để đề phòng.
Quá trình này có thể phức tạp, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng các ứng dụng xác thực 2 yếu tố (2FA) như Google Authenticator hay Microsoft Authenticator. Bạn nên bắt đầu bằng cách liệt kê tất cả các tài khoản đã đăng nhập vào các ứng dụng và trang web trên điện thoại, theo thứ tự quan trọng. Tốt nhất là cập nhật tài khoản Google (hoặc Apple nếu bạn mất iPhone) trước tiên, vì đây là tài khoản dễ truy cập nhất trên một chiếc điện thoại Android.
Ứng dụng xác thực Microsoft Authenticator trên điện thoại Samsung Galaxy S24 Ultra, minh họa cho việc bảo mật 2 lớp
Tiếp theo là thông tin đăng nhập ngân hàng của bạn. Nếu bạn đã thêm thẻ vào ứng dụng ví trên điện thoại thông minh, tốt nhất là hủy các thẻ cũ và yêu cầu cấp thẻ mới từ ngân hàng. Nếu bạn chỉ giữ tương đối ít thông tin thanh toán trên điện thoại, việc đặt lại mật khẩu ngân hàng trực tuyến là đủ.
Sau đó là các thông tin đăng nhập quan trọng khác, đặc biệt là bất kỳ email hoặc ứng dụng liên quan đến công việc mà bạn có thể đang sử dụng trên điện thoại. Hãy đảm bảo bạn đăng xuất khỏi tất cả các phiên hoạt động khi cập nhật mật khẩu. Việc này sẽ buộc bất kỳ ứng dụng hoặc trang web nào trước đây đã đăng nhập vào tài khoản của bạn phải yêu cầu mật khẩu mới trước khi cho phép ai đó truy cập.
Khi bật xác thực 2 yếu tố (2FA), bạn sẽ nhận được một số mã dự phòng mà bạn có thể sử dụng để đăng nhập và thay đổi cài đặt bảo mật tài khoản quan trọng. Nếu bạn có quyền truy cập vào các mã này, cuộc sống sẽ dễ dàng hơn rất nhiều vì bạn sẽ không phải loay hoay cố gắng vô hiệu hóa 2FA trên tài khoản trước khi truy cập được. Nếu không, tùy thuộc vào tài khoản bạn đang cố gắng đặt lại, quá trình truy cập lại có thể gặp nhiều rắc rối. Đây là lý do tại sao nhiều ứng dụng 2FA tốt nhất cho phép bạn đăng nhập trên máy tính để bàn hoặc nhiều thiết bị, để việc mất điện thoại không làm mất hoàn toàn quyền truy cập.
Lưu ý rằng việc này có thể làm gián đoạn chức năng của một số tài khoản, nghĩa là bạn có thể phải liên hệ với bộ phận hỗ trợ để lấy lại tài khoản của mình. Cá nhân tôi vẫn chưa thể đăng nhập LinkedIn trên điện thoại mới, mặc dù đã đặt lại mật khẩu và vô hiệu hóa 2FA từ máy tính.
3. Kiểm Tra Các Bản Sao Lưu Đám Mây Để Khôi Phục Dữ Liệu
Hầu hết các ứng dụng đều thực hiện rất tốt việc sao lưu dữ liệu của bạn, ngay cả khi bạn chưa từng tùy chỉnh các tùy chọn. Danh bạ của bạn được tự động đồng bộ hóa với tài khoản Google, vì vậy bạn có thể yên tâm về phần này. Tùy thuộc vào ứng dụng SMS của bạn, bạn có thể khôi phục tin nhắn hoặc không. Các ứng dụng nhắn tin dựa trên internet như WhatsApp cũng lưu trữ bản sao lưu trên Google Drive của bạn.
Cá nhân tôi sử dụng Google Photos làm ứng dụng thư viện chính, ứng dụng này tự động sao lưu ảnh và video từ các thư mục được chọn khi bạn kết nối với Wi-Fi. Hầu hết ảnh của tôi, ngoại trừ những bức ảnh từ ngày điện thoại bị đánh cắp, đều đã được khôi phục nhờ các bản sao lưu của Google Photos.
Đôi tay đang cầm điện thoại thông minh quay video, minh họa cho việc sao lưu ảnh và video trên đám mây
Bên cạnh đó, hầu hết các ứng dụng bạn sử dụng hàng ngày, đặc biệt là các ứng dụng mạng xã hội như Instagram hay Reddit, đều được đồng bộ hóa với máy chủ của chúng. Miễn là bạn có thể đăng nhập vào tài khoản của mình, bạn sẽ không thấy bất kỳ mất mát dữ liệu lớn nào ở đó.
Tuy nhiên, tôi đặc biệt khuyên bạn nên có một thiết bị mới càng sớm càng tốt để bạn có thể bắt đầu khôi phục dữ liệu từ bất kỳ bản sao lưu nào có sẵn. Trong trường hợp kẻ trộm truy cập vào bất kỳ tài khoản nào của bạn trước khi bạn kịp thay đổi mật khẩu, bạn có thể mất quyền truy cập vào các bản sao lưu đám mây – và do đó, bất kỳ dữ liệu nào có thể khôi phục trong những tình huống như vậy.
4. Chấp Nhận Thực Tế: Không Phải Mọi Thứ Đều Có Thể Khôi Phục
Dù bạn có thể cứu được nhiều dữ liệu trên chiếc điện thoại bị đánh cắp, nhưng bạn không thể bảo vệ mọi thứ. Phần lớn những gì bạn có thể khôi phục sẽ phụ thuộc vào việc bạn đã bật tính năng sao lưu đám mây tự động trên thiết bị hay chưa. Các tệp, ảnh và bất kỳ dữ liệu nào khác được lưu trữ cục bộ trên điện thoại mà chưa được sao lưu sẽ không thể cứu được.
Mặt lưng của điện thoại Pixel 9a màu đen đặt trên bề mặt gỗ, tượng trưng cho một thiết bị đã mất
Ví dụ, khi chiếc Pixel 7a của tôi bị mất, tôi không có cách nào khôi phục các tài liệu cục bộ, một số tệp APK và những bức ảnh mà Google Photos chưa kịp sao lưu vào thời điểm đó. Nếu một thứ gì đó chỉ được lưu trữ cục bộ trên thiết bị của bạn, nó sẽ biến mất vĩnh viễn khi bạn mất thiết bị đó.
Bị mất điện thoại là một trải nghiệm vô cùng khó chịu và tôi hy vọng không ai trong số các bạn phải trải qua. Có rất nhiều cách mà kẻ trộm có thể ngăn bạn theo dõi thiết bị của mình, nhưng vẫn có cơ hội tốt để bạn có thể khóa nó từ xa. Điều đó cho phép bạn ngăn dữ liệu của mình rơi vào tay kẻ xấu và mang lại cho bạn cơ hội khôi phục chúng trên chiếc điện thoại mới.
